23.09.2023 (sobota) (wymagany własny samochód)
13:30 – czas trwania ok. 2,5-3 godzin
Spacer etnograficzny: Przestrzenie przemocy. Produkcja i kontestacja przestrzeni na granicy polsko-białoruskiej

Osoby chcące wziąć udzaił w spacerze etnograficznym prosimy o kontakt z dr Natalią Judzińską:  Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.    

Prowadzące: Inga Hajdarowicz, Natalia Judzińska

Puszcza Białowieska zwana najstarszym lasem Europy ulega ciągłym przekształceniom rozumianym zarówno dosłownie, jak i metaforycznie. Na przestrzeni ostatniej dekady można było zaobserwować obie te formy przy okazji wycinki 2017 roku i trwającego od połowy 2021 kryzysu granic. Proponowany spacer ma za zadanie próbę uporządkowania sposobu patrzenia na krajobraz kryzysu, gdzie różne jego obrazy pozostają we wzajemnej relacji, negocjacji, konflikcie i kontestacji. Przyjęta perspektywa krytyczna pozwala ujawnić przestrzenie przemocy i dominacji, by w ten sposób ukazać nie tylko nierówności, co przemoc wobec osób przekraczających granicę w sposób nieudokumentowany. Spacer ma więc na celu nie tylko mobilizację sojusznictwa i solidarności wobec ludzi w drodze, co włączenie namysłu przestrzennego nad granicą polsko-białoruską w krąg szerszego namysłu intelektualnego nad kryzysami granic w innych rejonach geograficznych. Chcąc uniknąć dylematów etycznych związanych z turystyzacją przestrzeni trudnych i kryzysowych, decydujemy się zwrócić jedynie ku materialności, tak by przestrzenie i obiekty obecnej migracji mogły nie tylko świadczyć za siebie, lecz by oddać im prawo do narracji w imieniu ich ludzkich opiekunów, będących podmiotami i podmiotkami trwającego kryzysu.

Intelektualną inspiracją spaceru jest tu Lefebvriańskie postrzeganie produkcji przestrzeni. Analizując przestrzeń abstrakcyjną jako formę przestrzeni przeciwstawnej, Henri Lefebvre zwrócił uwagę na jej dialektyczny charakter, przede wszystkim na podział owej przestrzeni na przypisaną i zabronioną. Wytwarzanie przestrzeni zabronionej, będące w ostatnim czasie najbardziej popularnym wzorem wytwarzanej przestrzeni wzdłuż granicy polsko-białoruskiej pozostanie w centrum naszego namysłu. Obserwując jednak różnego rodzaju praktyki przestrzenne stosowane przez osoby w drodze, nie sposób nie pojmować ich jako aktów (odzyskiwania) sprawczości i gestów subwersywnych. Przestrzeń czyli określone miejsce bowiem, jak twierdzi Andrea Lauser, nie jest jedynie zawiązaną strukturą, lecz jest kształtowana, negocjowana i transformowana podczas codziennych interakcji w sieci relacji ludzi z rzeczami i materialnym otoczeniem. Proponowany spacer etnograficzny ma za zadanie przybliżyć na poziomie doświadczenia wspomniane przestrzenie w ich relacyjnym charakterze i ujawnić struktury przemocy aplikowane w krajobraz, a zarazem postarać się zreorientować sposób postrzegania jej przez osobę patrzącą na sposób, którym przestrzeń obserwują osoby w drodze.